سایز قطع وزیری
در حال حاضر مرسومترین قطع برای کتاب در ایران اندازه قطع وزیری است که سایز آن در چاپخانه های مختلف کمی متفاوت است. به همین دلیل توصیه ما این است که تا حد امکان برای نشر کتاب قطع دقیق را از چاپخانه مد نظر (چنانچه تا کنون معین شده باشد) استعلام نمایید و یا در صورت جستجوی زیاد در اینترنت و مشاهده قطعهای مختلف سعی کنید کمترین بازه معرفی شده را در نظر بگیرید تا در صورت تغییر قطع مشکل خاصی برای چاپ کتاب شما ایجاد نشود و در نهایت حاشیه افزایش یابد. البته یک راه حل ساده استفاده از قالبهای آماده کتاب در ورد و ایندیزاین برای قطع وزیری است که توسط طراحان حرفهای و با تجربه آماده سازی شده است.
در نهایت قطع استاندارد که در کارهای چاپ کتاب توسط استودیو صفحه آرایی آرنگ استفاده میشود به شرح ذیل است:
ابعاد قطع وزیری ۱۶۵ × ۲۳۵ (اندازه بعد از برش)
سایز قطع وزیری 170 × 240 (اندازه قبل از برش که باید در نرم افزارهای طراحی مثل ورد یا ایندیزاین یا فوتوشاپ رعایت گردد)
سایز قطع رحلی 28 × 21
اندازه قطع رقعی 21.0× 14.8
سایز قطع جیبی 15 × 11
اندازه قطع پالتویی بزرگ 22 × 11.5
ابعاق قطع پالتویی کوچک 19 × 10
ابعاد قطع خشتی بزرگ 22 × 22 و قطع خشتی کوچک 19 × 19
اکثر کتابهایی که معمولا میبینید قطع وزیری هستند. کتابهای درسی مدارس و دانشگاهها، علمی، تبدیل پایاننامه به کتاب، سررسیدها، کمکدرسی و تخصصی عموما در این قطع چاپ می شوند و به انگلیسیmedium octavo گفته میشود.
در صفحه آرایی کتاب برای قطع وزیری اندازه فونت، میزان فرورفتگی متن در ابتدای پاراگرافها، حاشیههای اطراف صفحه، فاصله خطوط از همدیگر و موارد دیگر بر اساس استانداردهایی که در ادامه می آید انتخاب می گردد تا هم باعث چشم نوازی کتاب گردد، و هم در مصرف کاغذ جلوگیری گردد. صفحه آرایی یک کار تخصصی است که باید توسط طراحان انتشارات انجام گردد، اما ما در آخر این نوشته قالب های آماده ای برای طراحی کتاب و جلد برای شما آماده کرده ایم که می توانید خودتان به راحتی این کارها را انجام دهید. در این قالب ها تمام استانداردهای لازم برای چاپ رعایت گردیده و می توانید با خیال راحت از آن ها استفاده بفرمایید.
حاشیه مناسب برای قطع وزیری در صفحه بندی کتاب و میزان برش برای صحافی
حاشیه یا مارجین برای قطع وزیری بهتر است از بالا 30 میلیمتر و در سایر طرفها 25 میلیمتر باشد. همچنین میزان برش یا Bleed از طرفین (غیر از سمت داخل) بهتر است 5 میلیمتر باشد. در زیر تنظیمات صفحات کاغذ در ایندیزاین را مشاهده می فرمایید.
اندازه فونت و فاصله بین خطوط استاندارد، مناسب برای قطع وزیری کتاب
اندازه فونت مناسب برای قطع وزیری بهتر است 13 pt باشد. این اندازه برای اکثر فونتهای مرسوم مناسب است. نوع فونت های توصیه شده، میترا، زر، نازنین و لوتوس است. فاصله ی بین خطوط نیز 20pt توصیه می گردد.
روش تنظیم قطع وزیری در ورد + دانلود رایگان
در این مقاله می توانید علاوه بر آموزش تنظیم قطع وزیری برای ورد، فایل آماده ای که قطع وزیری در آن آماده شده است را دانلود بفرمایید.
قطع های استاندارد کتاب در ایران
نام قطع نشریه | ابعاد به سانتیمتر قبل از برش |
ابعاد حدودی استاندارد |
تعداد صفحه در یک طرف کاغذ |
کاغذ پیشنهادی
جهت شیت بندی |
اندازه قطع رحلی بزرگ (مدیران) |
33 × 24 |
B4 |
4 | 50×70 |
سایز قطع رحلی | 28 × 21 |
A4 | 4 | 60×45 |
اندازه قطع وزیری کتاب | 23.5 × 16.5 |
B5 | 8 | 50×70 |
اندازه قطع رقعی | 21.0× 14.8 |
A5 | 8 | 60×45 |
ابعاد قطع ربعی | 16.5 × 12 |
B6 | 16 | 50×70 |
ابعاد قطع خشتی بزرگ | 22 × 22 |
— | 6 | 50×70 |
سایز قطع خشتی کوچک | 19 × 19 |
— | 6 | 60×45 |
اندازه قطع پالتویی بزرگ | 22 × 11.5 |
— | 12 | 50×70 |
ابعاق قطع پالتویی کوچک | 19 × 10 |
— | 12 | 60×45 |
سایز قطع جیبی | 15 × 11 |
— | 16 | 45×60 |
دلیل نامگذاری های قطع های مختلف کتاب
به اندازه طول و عرض هر برگ کتاب قطع کتاب گویند. برای نام گذاری اندازه های مختلف کتاب، اصطلاحاتی بین ناشران، نویسندگان و مراکز چاپ موجود است که معمولا از آنها استفاده می شود. قطع های مختلف کتاب از آن جهت به وجود آمد که هم حمل و نقل و نگهداری کتاب را آسان تر می کرد، و هم در میزان هزینه های مصرف کاغذ کاهش بیشتری داشت و اصطلاحاً پرتی کاغذ کمتر می شد. ضمن این که راحتی در دست گرفتن کتاب و چشم نواز بودن مراحل مطالعه کتاب نیز در تعیین اندازه قطع های استاندارد کتاب موثر واقع شد.
گاهی در نام گذاری کتاب، کاربرد آن نیز در نظر گرفته شده است. برای مثال، کتابی که در جیب شما جا شود و به راحتی قابل حمل و نقل باشد قطع جیبی نامگذاری شده است. یا کتابی که در جیب پالتوی شما قابل جایگیری باشد قطع کتاب پالتویی نامگذاری گردیده است. قطع بغلی، قطع بازوبندی و قطع حمایلی نیز بر همین اساس نام گذاری شده اند. نام قطع رحلی نیز نامش از آنجا آمده است که برای خواندن آن (برای مثال در مساجد) از رحل یا چهارپایه چوبی استفاده می کنند.
انواع قطع کتاب در ایران و فرم بندی قطع های مختلف کتاب با توجه به اندازه کاغذ
اندازه قطع وزیری
اندازه قطع وزیری کتاب بعد از برش، 23.5 × 16.5 است. با 3 بار تا کردن پی در پی کاغذ 70 در 50 سانتیمتر به اندازه تقریبی قطع وزیری می رسید که البته پس از پروسه چاپ برش داده می شود. در حال حاضر مرسومترین قطع برای کتاب در ایران اندازه قطع وزیری است که سایز آن در جداول فوق ذکر شده است. از این قطع بیشتر در نشر کتابهای علمی و دانشگاهی استفاده می شود. این قطع در استاندارد آمریکایی به نام Medium octavo مشهور است. در واقع ترجمه قطع وزیری به انگلیسی Medium octavo است که با نامهای اختصاری 8º یا 8vo هم نشان می دهند. قطع بسیاری از بولتن ها و خبرنامه های داخلی سازمان ها نیز وزیری است.
سایز رقعی
اندازه قطع رقعی بعد از برش 21.0× 14.8 است. با سه مرتبه تا کردن کاغذ 60 در 45 به ابعادی میرسیم که پس از برش برای قطع رقعی مناسب است. سایز رقعی نیز برای کتابهای عمومی تر از قبیل رمان و داستان کاربرد فراوان دارد. به انگلیسی به قطع رقعی Crown octavo می گویند که البته اندازه تقریبی آن است و با علامت اختصاری 8º یا 8vo آن را مشخص می کنند.
اندازه کتاب قطع رحلی
قطع اکثر مجلات رحلی یا ۲۸.۵ × ۲۱ سانتیمتر است که به اندازه استاندارد A4 نیز نزدیک است. مزیت این قطع دور ریز کم آن است. گاهی برای دستیابی به قطع ویژه برای مجلات خاصی مقدار کمی را در حدود یک سانتیمتر از طول یا عرض آن کم میکنند. یکی از عوامل مهم در تعیین قطع یک مجله جنبههای اقتصادی آن است که در بالا ذکر شد. عاملی دیگر حس مخاطبین آن است. به طور مثالی قطع کوچک یعنی حدود نصف رحلی برای کودکان دبستانی مناسبت دارد. اما این قطع باری یک نشریه ادبی بزرگسالان مناسبتی ندارد.
در مجموع میتوان گفت که قطع مجله با توجه به عوامل گفته شده و همچنین دقت به مسائل ریزی در کیف یا زونکن یا قابلیت فکس یا اسکن در نظر گرفته میشود.
زمانی که کاغذ 45 در 60 را دو مرتبه متوالی تا کنیم، پس از برش به اندازه کتاب قطع رحلی می رسیم. در صفحه بندی و چاپ مجلات، برخی از کتابهای کمک آموزشی و کتابهای نفیس و پایاننامه های و رسالهای دکترا از اندازه کتاب قطع رحلی استفاده می شود. در استاندارد آمریکا به آن Imperial octavo می گویند.
قطع جیبی
با 4 بار متوالی تا کردن کاغذ 50 در 70 و کاغذ 60 در 45 و برش حاشیه های آن به ترتیب به قطع جیبی بزرگ و قطع جیبی کوچک به ابعادهای به ترتیب 11.5 در 16.5 و همچنین 11.5 در 15 میرسیم. قطع جیبی و قطع پالتویی در جایگاه های بعدی مرسومترین ابعاد کتاب قرار دارند. در استاندارد آمریکایی قطع octodecimo یا eighteenmo بسیار به این قطع نزدیک است که با علائم اختصاری 18º یا 18mo آن را نشان می دهند.
قطع خشتی
می توان کاغذ قطع 45 در 60 را به صورتی تا کرد که به شش قسمت 20 در 20 سانتی متری تقسیم شود که قطع خشتی بزرگ می رسیم. به همان صورت اگر کاغذ 50 در 70 هم باشد به اندازه 23 در 23 میرسیم که این ابعاد هم برای قطع کتاب خشتی بزرگ استاندارد است. از قطع خشتی که به صورت مربعی است اغلب برای کتابهای هنری، کودکان و طراحی کاتالوگ استفاده می شود.
قطع پالتویی
برخی دیگر از قطعهای رایج که اکنون کمتر کاربرد دارند
قطع هایی مانند “قطع بازوبندی” که در گذشته بیشتر برای کتب ادعیه و مذهبی استفاده شده و با اندازه 2 در 3 سانتیمتر داخل چرم در بازوبند قرار میگرفت یا به صورت گردن آویز کاربرد داشت، همچنین برای آویزان کردن از آینه ماشین برای دفع حادثه نیز مرسوم بود. همچنین قطع بغلی نیز با ابعادی در حدود 5 در 7 سانتیمتر برای کتابهای دعای جیبی کاربرد داشته است. بیاض یا قطع بیاضی از دیگر قطع های غیر مرسوم است که از سمت درازا باز می شده و عطف آن از طرف پهنای آن بوده است (بخوانید: نحوه محاسبه عطف کتاب). قطع جانمازی با اندازه های 7 در 12 برای کتب قران و ادعیه، قطع حمایلی با ابعاد 12 در 6 سانتیمتر، قطع بغدادی و … از دیگر ابعاد کتاب هستند که کاربرد کمتری در حال حاضر دارند.
از دیگر قطع های کتابی که بیشتر در دربارهای سلطنتی دورانی تیموری شهرت داشته است قطع سلطانی یا تیموری است. شاهنامه معروف بایسنقری که در حال حاضر در موزه بزرگ خراسان به صورت قرضی از پایگاه جهانی کاخ گلستان قرار دارد به همین اندازه ۳۰×۴۰ سانتیمتر است.
اندازه استاندارد حاشیه های مرسوم صفحات کتاب برای قطع های مختلف کتاب
قطع | حاشیه خارجی | حاشیه داخلی | حاشیه از پایین | حاشیه از بالا |
---|---|---|---|---|
سایز رقعی و قطع وزیری | 23 | 23 | 25 | 30 |
اندازه کتاب قطع پالتویی و خشتی | 23 | 22 | 20 | 20 |
قطع کتاب رحلی تک ستون | 30 | 25 | 30 | 40 |
قطع جیبی | 25 | 20 | 25 | 20 |
برای در نظر گرفتن اعداد طلایی در فضاهای خالی و حاشیه های کتاب میتوانین سطور زیر را مورد مطالعه قرار دهید.
قوانین کلی ساختار صفحات کتاب
قوانین کلی ساختار صفحات کتاب، یک عرف تاریخی طراحی صفحات کتاب است که بر اساس محاسبات دقیق مهندسی و ریاضی برای تقسیم بندی صفحه به نسبت های معین به وجود آمده است. پایه ی این قوانین یا فرم کلی بر اساس روش مرسوم جان شیچولد که وی نیز بر از نظریه وان د گراف الهام گرفته، طرح ریزی شده است.
همچنین بخوانید:
7 دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
سپاس گزارم ، عالی و مفید بود
توضیحات عالیییییی
سلام وقت بخیر
من دفعه اوله که صفحه ارایی یه رمان رو میخوام انجام بدم
وقتی سایز یه کتاب رمان دیگه رو اندازه میگیرم ۱۴.2در ۲۰.۳ هست که از سایز استانداردی که شما نوشتین کمتره
حالا موندم که سایز رو این بگیرم یا مقداری که شما به عنوان استاندارد گفتین
لطفا بهم کمک کنین چون همین سایز در تعداد خطوط صفحه ام اهمیت داره
سلام، وقت شما هم بخیر،
معمولا کتابها بعد از چاپ برش میخورند، به همین دلیل بهتره اندازه ای که اینجا نوشته شده رو به عنوان استاندارد در نظر بگیرید.
البته به نوع چاپ کتابتون هم بستگی داره، این قطعی که اینجا مطرح شده برای چاپ آفست هست که بیشترین صرفه جویی رو در مصرف کاغذ میکنه.
خیلی خیلییییی عالی بود
سلام. برای قطع رحلی کوچک کتاب نت موسیقی چه حاشیه هایی پیشنهاد می کنید؟
سلام، دو سانتی متر از چپ و راست و پایین، 3 سانتی متر از بالا