یکی از روشهایی که سبب نفوذ و تأثیر بیشتر کلام میگردد، نحوه بیان گفتار است. از جمله فاکتورهایی که در انتخاب فونت و اندازه نوشتار در صفحهآرایی بایستی مد نظر قرار گیرد، درک محتوای کلام و همچنین سرعت و دقت در خوانایی آن میباشد. با توجه به سلیقهای بودن انتخاب سایز و فونت مناسب در نوشتار همانند دست خط هر شخص، نمیتوان به بیان اینکه، بکارگیری کدام فونت خاص غلط یا درست است، پرداخت.
تقسیمبندی فونتها به دو صورت رسمی و غیر رسمی انجام میشود که استفاده از آنها بستگی به نوشته و محتوای کتاب دارد. البته تعیین نوع و اندازه فونت و دیگر خصوصیات آن با توجه به موضوع کتاب، محتوا، گروه سنی مخاطبان و با نظر طراح گرافیک صورت میگیرد. برای مثال، فونت رویا مناسب کتابهای کودک و نوجوان بوده، فونت بدر و لوتوس، برای کتابهایی با موضوعات جدی در نظر گرفته میشود و همچنین فونت نازنین و میترا و… نیز برای کتابهای داستان و رمان مناسب است. در ادامه این مقاله قصد داریم، به معرفی انواع فونت و نحوه انتخاب فونت مناسب در صفحهآرایی بپردازیم و اینکه تایپوگرافی و فونت چه تفاوتهایی با هم دارند را بیان کنیم. قابل ذکر است که در قالب های آماده صفحه آرایی مجله و تمپلیت های صفحه آرایی کتاب در ایندیزاین استودیو آرنگ فونت ها و دیگر معیارهای استاندارد در نظر گرفته شده است که می توانید از آن ها استفاده کنید.
با توجه به در دسترس بودن هزاران نوع فونت به شکل رایگان و یا با پرداخت هزینه برای طراحان، قادر به انتخاب فونت مناسب برای محتوای خود خواهید بود. در ادامه این مطلب، به ارائه نکات اساسی جهت انتخاب فونت پرداخته میشود:
نحوه انتخاب فونت مناسب جهت صفحهآرایی
آنچه که سبب انتقال هدف نوشته به خواننده میگردد، قلم مناسب است. اقدام به استفاده از فونتی در طرح خود نمایید که سبب برانگیختن احساسات مخاطبانتان گردد. هر قلم، توانایی برقراری ارتباط با ویژگیهای خاصی را داشته و دارای طراحی ویژهای میباشد. فونتهایی وجود دارند که بیان جزئیات، سبب افزایش ظرافت آنها میگردند. از قلمهای بیعیب و نقص و تمیز میتوان به نوع مدرن، سنتی و سایر فونتهای جدید اشاره نمود. خوانایی را به عنوان مهمترین نکته در انتخاب فونت در یک طرح مد نظر قرار دهید. در صورت خوانایی فونت انتخابیتان و یا تایپوگرافی، مطمئن باشید که موفق به پیمودن پنجاه درصد از مسیر راه شدهاید.
آشنایی با اصول انتخاب فونت مناسب
به منظور انتخاب قلم مناسب خود به شکلی حرفهای، نیاز به آشنایی کامل با همه فونتها جهت صفحهآرایی دارید. سعی کنید در این زمینه همواره به روز باشید و به مطالعه جدیدترین مقالات مرتبط با تایپوگرافی پرداخته و به تجزیه و تحلیل موارد خوب و بد اقدام نمایید.
بهترین روش در طراحی صفحه، بکارگیری دو فونت متناسب با هم و متفاوت میباشد. برای انتقال بهتر پیام محتوای شما به مخاطب، بهتر است از یک نوع فونت در تیترها و سرفصلها و از نوعی دیگر در خود متن بهره گیرید.
حفظ تضاد در عین سازگاری
علاوه بر اینکه بکارگیری فونتهای متضاد سبب ایجاد تأثیری مطلوب بر خواننده میگردد، بلکه امکان راهنمایی وی را به سهولت فراهم میکند. این قلمهای متضاد، اسکن آسان صفحه را برای خواننده ایجاد کرده و مهمترین بخشهای متن را نشان میدهد. شما میتوانید جهت خلق تصاویری خوب و زیبا، از ترکیبی از سریفها و فونتهای بدون سری استفاده نمایید.
تعیین هدفتان از انتخاب فونت
با توجه به نوع محتوا و مطالب در قسمتهای مختلف، به انتخاب سبک ویژهای از قلمها، به منظور بیان احساسات و عواطف پرداخته میشود. مطابق با هدف طراحی و همچنین خود برند، باید انتخاب قلم صورت گیرد. برای مثال، امروزه بکارگیری فونتهای مدرن و هندسی که به نوعی سادگی، مینیمالیسم و زیبایی را ارائه میدهند، توسط خیلی از برندهای تکنولوژی صورت میگیرد.
جهت دستیابی به یک زبان تصویری، از هنر چیدمان واژهها استفاده میگردد که همان تایپوگرافی است.
بیان تفاوتهای فونت و تایپوگرافی
امروزه با روی کارآمدن طراحی دیجیتالی اسناد، احتمال به کار رفتن این دو واژه به جای هم وجود دارد، از این رو، در ادامه به بیان تفاوتهای بین تایپوگرافی و فونت خواهیم پرداخت.
فونت متشکل از یک فایل دیجیتالی است که اطلاعاتی همچون سایز، سبک و وزن را در بر میگیرد. در هنگام مرور انواع فونتها در نرمافزار طراحی خود یا دانلود آنها از فضای مجازی، در حقیقت یک نوع طراحی ویژه را با انتخاب نوع فونت ایجاد میکنید و با استفاده از انواع مختلفی از فونتها قادر به نوشتن متن خود خواهید بود.
منشأ غیر دیجیتالی تایپوگرافی را میتوان تنها تفاوت آن با فونت دانست که خلق آن به وسیله طراح و نویسنده صورت میگیرد. جهت دستیابی به یک زبان تصویری، از هنر چیدمان واژهها استفاده میگردد که همان تایپوگرافی است. طراح جهت ایجاد زبان بصری برای تایپ، سعی در تغییر عناصر متن همانند فاصله خطوط، شکل حروف، اندازه، پاراگرافبندی و فاصله حروف دارد. از مهمترین کاربردهای تایپوگرافی در آثار هنری، میتوان به طراحی گرافیک، طراحی مالتی مدیا، ساخت تیتراژ فیلم، طراحی کتابهای کمیک و غیره اشاره نمود. لازم به ذکر است که اگرچه طراح تایپ، قادر به بهرهگیری از خط و دستنویس جهت تایپوگرافی میباشد، اما تایپوگرافی متفاوت از خط و دستنویس است.
نکات مهم در انتخاب فونت برای کتاب
- اغلب از فونت ریزتری مانند لوتوس، در کتابهای مرجع که مطالعه آنها به صورت پیوسته صورت نمیگیرد و از متون پرحجمی برخوردار است، استفاده میگردد.
- در متن کتاب، اندازه Tracking از 25- نبایستی کمتر باشد.
- از آنجا که سایز فونت لاتین در مقایسه با فونت فارسی اندکی بزرگتر است، از این رو، سایز فونت لاتین را دو شماره کوچکتر از سایز فونت فارسی انتخاب میکنند. برای متنهای لاتین از فونت پیشنهادی Arial استفاده میگردد.
سایز فونت لاتین را دو شماره کوچکتر از سایز فونت فارسی انتخاب میکنند. البته در فونتهای ریزتر 1.5 شماره
فونتهای خلاقانه و جدید وبسایت فونتیران و قلم برتر، مخصوص مجلات و کتب
وبسایت فونتیران و قلم برتر دو تا از بهترین فروشگاه های فونت فارسی هستند که بهترین طراحان فونت ایران، قلمهای پیشرفته و زیبای خود را در آن برای فروش عرضه مینمایند. برای مثال در این لینک فونتهای مناسبی برای مطبوعات معرفی کرده است. فونتهای آهنگ، وندا، فرهنگ و تحریر از فونتهایی هستند که استودیو آرنگ استفاده از آن ها را برای عناوین مجله، کتاب و روزناهم توصیه میکند. فونت ایران شارپ هم برای متون مجلات بسیار مناسب است.
معرفی فونتهای اصلاح شده
نرمافزار قلم برتر با ارائه فونتهای فارسی با کیفیت بالا، به برطرف کردن ایرادات فونتهای رایج از قبیل ناهماهنگی فاصله میان کلمات و حروف و همچنین ایجاد فاصلههای درست و دقیق بین آنها پرداخته و از این طریق، جهت طراحی حرفهای نشریات و کتاب به گزینهای مناسب تبدیل شده است.
فونتهای اصلاح شده
با پیشرفت سیستمهای کامپیوتری و به دنبال آن سیر تکامل انواع فونتها، فونتهای سری B جهت استفاده کاربران به وجود آمدند. فونتهای این سری، از فونتهای معروف و استانداردی تشکیل شدهاند که از برطرف کردن ایرادات و اصلاح فونتهای شناخته شده حاصل شدهاند.
فونتMj
فونتهای سری Mj که از فونتهایی مانند فونتهای پاکستانی سبک فارسی، مذهبی، سمبولیک فارسی، فونتهای امروزی و غیره تشکیل شده است را میتوان از جذابترین فونتهای فارسی به شمار آورد. آقای مجتبی کیا به گردآوری فونتهای این مجموعه که شامل 400 فونت فارسی میباشد، پرداخت و همچنین اقدام به افزودن پنج فونت طراحی خود نیز به این مجموعه نمود.
با پیشرفت سیستمهای کامپیوتری و به دنبال آن سیر تکامل انواع فونتها، فونتهای سری B جهت استفاده کاربران به وجود آمدند.
فونتIR
فونتهای سری B با رفع ایراداتی همچون نمایش حروف «ی، ک» عربی و فارسی به جای یکدیگر، استفاده از کاراکترهایی مانند ۀ بجای ۀ یا ه و بکار بردن اعداد 456 به شکل عربی، فونتهایی با امتیازاتی از قبیل:
- استاندارد ملی 6219
- بروزترین استانداردهای یونیکد
- اصلاح در هم رفتگی حروف
- استاندارد Adobe Glyph Naming
- اصلاح محل اعراب برای کلیه حروف فارسی
- وجود کلیه گلیفها ونویسههای موجود در این استانداردها
را ارائه دادهاند.
در برخی از فونتهای اصلاح شده مواردی همچون تنظیم در هم رفتگی حروف و همچنین کم کردن ده درصد از طول متن، صرفه اقتصادی و استفاده بهینه از کاغذ را به همراه خواهد داشت و با حفظ زیبایی کتاب، کاهش حجم آن را نیز سبب خواهد شد.
از دیگر خصوصیات این فونتها که سبب پرطرفدار بودن آنها گردیده است میتوان به پشتیبانی این فونتها از کلیه زبانهای هم خانواده مثل اردو، فارسی، پشتو، عربی و کردی اشاره نمود.