به تنظیم، طراحی و یا هنر چیدمان محتوا در صفحه یا مجموعهای از صفحات، به شکلی زیبا و اصولی جهت خوانایی بهتر مطالب، Layout یا صفحه بندی گفته میشود. در قالب صفحهآرایی است که نویسنده قادر به ارائه محتوایی همچون تصویر، متن و ترکیبی از این دو برای مخاطب خواهد بود. رعایت نکات زیر جهت صفحهآرایی باید مد نظر قرار گیرد:
- نوع کاغذ مورد استفاده
- تناسب بین فاصله سطرها
- وجود فضاهای خالی و پر میان کلمات
- متناسب بودن رنگ مرکب
- استفاده از فونت مناسب
یکی از موارد مؤثر جهت جذب مشتری و افزایش فروش، مد نظر قرار دادن طرح و رنگ مناسب در صفحهآرایی میباشد.
نوع کاغذ مورد استفاده در چاپ کتاب
با توجه به وجود کاغذ در ابعاد و انواع مختلف در بازار امروز، از این رو، به منظور چاپ انواع مجلات و روزنامهها، نیاز به آشنایی با انواع قطع کتاب، جنس و انواع کاغذ و به دنبال آن انتخاب صحیح و مناسب آنها میباشد. طبقهبندی نوع کاغذ به چهار صورت انجام میگیرد:
1-کاغذ بهداشتی
2-مقوا جهت بستهبندی
3-کاغذ صنعتی
4-کاغذ و مقوای گرافیکی
از جمله محصولات کاغذی که از بیشترین رواج برخوردار میباشد، میتوان به کاغذ روزنامه، کاغذ تحریر، مقوای جلد، کاغذ باپیل، کاغذ پاکت و همچنین کاغذ کتاب اشاره نمود. یکی از موارد مهمی که میتواند بر هزینه چاپ تأثیر زیادی بگذارد، نوع مقوا و کاغذ مصرفی خواهد بود. (برای دانلود قالب آماده صفحه آرایی کتاب با ورد کلیک کنید)
تناسب بین فاصله سطرها در صفحه بندی کتاب
با توجه به متفاوت بودن فاصله میان خطهای یک پاراگراف، بایستی انتخاب آن به صورتی انجام شود که با ایجاد نظم، سهولت در خوانایی متن را برای مخاطب در پی داشته و سبب طولانی شدن متن و خستگی خواننده نگردد. زیرا که وجود فاصله زیاد، مواردی همچون عدم ایجاد انگیزه برای ادامه مطالعه و مبهم بودن مطالب را برای مخاطب در پی دارد.
متناسب بودن رنگ مرکب در صفحه بندی کتاب
یکی از موارد مؤثر جهت جذب مشتری و افزایش فروش، مد نظر قرار دادن طرح و رنگ مناسب در صفحهآرایی میباشد. از این رو، به منظور انتخاب طرح و رنگ در نشریات، صرفاً توجه به مسئله زیبایی نمیتواند کافی باشد. از فاکتورهای مؤثر در انتخاب رنگ، توجه به محتوا و موضوع است. از آنجا که استواری و پابرجا بودن از ویژگیهای مطبوعات فنی محسوب میگردد، مخاطبین این نوع مطبوعات افرادی با جدیت بیشتر خواهند بود. از همین رو، جهت خلق احساس خوشایند در خوانندگان اینگونه نشریات، بایستی به انتخاب رنگهایی جدی و منسجم مانند خاکستری و آبی پرداخت.
نحوه انتشار نشریات در بازههای زمانی مشخص و به شکل ماهانه، هفتگی و روزانه و یا حتی فصلی خواهد بود. مجله، نوعی نشریه است که حداکثر ماهی یکبار منتشر میگردد. روزنامه و مجله دارای تفاوتهای زیادی نسبت به یکدیگر هستند که این موارد عبارتند از: تعداد صفحات، قطع، ترکیب موضوعی مطالب، محتوا و موضوع مطالب و همچنین نوع ماشین چاپی. البته موارد ذکر شده، بر ترکیب ظاهری روزنامه و مجله نیز مؤثر خواهد بود.
استفاده از فونت مناسب
از دیگر فاکتورهایی که سبب جذابیت و زیبایی ظاهری مجله میگردد، انتخاب فونت است. این مسئله میتواند با ایجاد تأثیر مثبت بر ذهن مخاطب، انگیزه وی را جهت ادامه مطالعه به دنبال داشته باشد. از آنجا که قطعاً شما هم از جمله افرادی هستید که انگیزهای برای خواندن متن بدخط و ناخوانا ندارید، بنابراین، به خوانایی متن اهمیت ویژهای دهید. سعی کنید فونت انتخابی شما با موضوع مطالب مطابقت داشته باشد. از سایر مواردی که سبب زیبایی ظاهری متن میگردد میتوان به سایز، رنگ، ضخامت متن و فاصله آن اشاره نمود. برای اینکه خواننده به سهولت قادر به تفکیک نوشته از زمینه محتوا باشد و متن نیز از خوانایی بالایی برخوردار باشد، بایستی به طرز صحیحی رنگ زمینه و متن انتخاب گردد. غیر از فونت، موارد دیگری همچون مطابقت متن و اشکال، ترتیب و چیدمان پاورقیهای انگلیسی و فارسی، نحوه چیدمان پاصفحه و سرصفحه، متناسب بودن اندازه و فونت فرمولها و اعداد و مکان قرار گرفتن اشکال و جداول نیز باید رعایت گردد.
تعیین نوع و اندازه فونت و دیگر خصوصیات مربوط به آن، با توجه به موضوع کتاب، محتوا، گروه سنی مخاطبان، با نظر طراح صورت میگیرد. برای مثال، فونت رویا مناسب کتابهای کودک و نوجوان بوده، فونت بدر و لوتوس، برای کتابهایی با موضوعات جدی در نظر گرفته میشود و همچنین فونت نازنین و میترا و… نیز برای کتابهای داستان و رمان مناسب است.
تقارن، یکی از روشهای دستیابی به تعادل در صفحهآرایی به شمار میرود.
تفاوتهای میان روزنامه و مجله
انتشار نشریاتی همچون مجلات، در یک دوره زمانی مشخص برای گروههای سنی خاص صورت میگیرد که در آنها به بررسی موضوعی واحد در قالبهای مختلف پرداخته میشود. صفحهآرایی و گرافیک را میتوان اصلیترین ویژگی یک مجله دانست که سبب افزایش تعداد خوانندگان آن میگردد. این دو مورد را میتوان به عنوان اصول تبلیغاتی به حساب آورد، بنابراین، گرافیستهای مجلات، بایستی از آگاهی لازم در زمینه علم روانشناسی جهت جذب مخاطب برخوردار بوده و همچنین دارای تجربه و دانش گرافیکی لازم در این حوزه باشند.
از آنجا که روزنامهها، دارای خوانندگان ثابت و خاصی هستند، و با برخورداری از بخشهای مختلف خبری، ابزاری جهت اطلاعرسانی محسوب میشوند، از این رو، برای انتشار هر شماره، به طراحی خاص گرافیکی و همچنین صفحهآرایی نیازی ندارند. البته جهت جذب مخاطب و افزایش فروش، بایستی طراحی و صفحهآرایی جذاب در پیش گرفته شود.
نحوه ایجاد تعادل در صفحهآرایی
تمایل زیاد انسان به برقراری تعادل را میتوان از ویژگیهای دستگاه حسی انسان دانست که هنگام دیدن یک تصویر یا طرح در جستجوی آن است. تقارن، یکی از روشهای دستیابی به تعادل در صفحهآرایی به شمار میرود. در کتابهای فراوانی از جمله کتابهای خطی و همچنین کتابهای چاپ سنگی دوره قاجار، تعادل صفحات بر اساس ایجاد تقارن برقرار شده است.
با این حال، باید به این نکته توجه داشت که برقراری تعادل در صفحهآرایی کتاب، در حال حاضر فاکتوری هوشمندانه و با ارزش محسوب نمیشود و در قرن ما، ایجاد تقارن، زبان بصری به شمار نمیآید. به همین دلیل، سعی کنید به منظور ایجاد تعادل در دو صفحه مقابل یکدیگر، از شیوههایی غیر از تقارن بهره گیرید.
نکاتی درباره صفحهآرایی کتاب کودکان
پرهیز از پیچیدگی و رعایت اصول سادگی را میتوان از مهمترین فاکتورها، جهت صفحهآرایی کتاب کودکان دانست. در طراحی کتاب کودک باید این نکته را مد نظر قرار داد که صفحات دارای فضاهای سفیدی باشد و نباید پر از تصاویر متن گردد، که به این ویژگی سفیدخوانی گفته میشود. علاوه بر حاشیهها، وجود این فضاهای سفید در اینگونه کتابها امری ضروری است. جهت خوانایی و درک بهتر مطالب، سعی کنید که اصول و مبانی بصری را نیز در توزیع این فضاهای سفید در صفحات رعایت نمایید.
در بکارگیری فاکتور سفیدخوانی باید گروه سنی کودکان مد نظر قرار گیرد. به عنوان مثال، برای کتاب کودک شش تا هفت ساله در مقایسه با کتابهای نوجوانان، سفیدخوانی بیشتری در نظر گرفته میشود. از دیگر نکات در صفحهآرایی کتاب کودکان این است که تا جای ممکن، دو صفحه مقابل یکدیگر را به گونهای به هم مرتبط نمود که به عنوان یک صفحه یا تابلو دیده شود. از رایجترین شیوهها جهت دستیابی به این ویژگی، ادامه یافتن تصویر از یک صفحه به صفحه مقابل میباشد.
